Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 227 του ν. 3852/2010: «Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων αυτών, καθώς και των συνδέσμων τους, για λόγους νομιμότητας, ενώπιον του Επόπτη Ο.Τ.Α., μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης ή την ανάρτησή της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε πλήρη γνώση αυτής. Ατομικές πράξεις κοινοποιούνται στον ενδιαφερόμενο με απόδειξη παραλαβής και αναφέρουν υποχρεωτικά ότι κατ’ αυτών χωρεί ειδική προσφυγή για λόγους νομιμότητας ενώπιον του Επόπτη Ο.Τ.Α. μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών. 2. Προσφυγή επιτρέπεται και κατά παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας των οργάνων της προηγούμενης παραγράφου. Στην περίπτωση αυτή η προσφυγή ασκείται εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την παρέλευση άπρακτης της ειδικής προθεσμίας που τυχόν τάσσει ο νόμος για την έκδοση της οικείας πράξης, διαφορετικά μετά την παρέλευση τριμήνου από την υποβολή της σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου. […]. 4. Δικαίωμα για την άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής τεκμαίρεται ότι έχουν όλοι οι αιρετοί του οικείου δήμου ή περιφέρειας, ανεξάρτητα από το εάν έλαβαν μέρος στη συνεδρίαση κατά την οποία ελήφθη η προσβαλλόμενη απόφαση, εφόσον δεν την υπερψήφισαν. Δικαίωμα έχουν ομοίως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πρώτου ή δεύτερου βαθμού, καθώς και νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που επιδιώκουν σύμφωνα με το καταστατικό τους περιβαλλοντικούς, πολιτιστικούς και εν γένει κοινωνικούς σκοπούς. 5. Ο Επόπτης Ο.Τ.Α. αποφαίνεται επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την υποβολή της. Αν παρέλθει η ανωτέρω προθεσμία χωρίς να εκδοθεί απόφαση θεωρείται ότι η προσφυγή έχει σιωπηρώς απορριφθεί […]». Σύμφωνα με την παρ. 6 του άρ. 238 του ν. 3852/2010, μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. δεν εφαρμόζεται η παράγραφος 6 του άρθρου 227 του ίδιου νόμου, ενώ σύμφωνα με την υπ’ αριθ. αρ. 27/2018 (Α.Δ.Α.: 6ΖΝ1465ΧΘ7-Δ51) εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών: «Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ, η άσκηση ειδικής διοικητικής προσφυγής δεν αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση ένδικων βοηθημάτων ενώπιων των αρμόδιων δικαστηρίων (άρθρο 238 παρ. 6 του ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 131 του ν.4555/2018) […]».

εξέταση ενδικοφανών προσφυγών κατά αποφάσεων επιβολής κυρώσεων περί παραβίασης αγορανομικής νομοθεσίας κατά τη διενέργεια εκπτώσεων και προσφορών.

εξέταση ενδικοφανών προσφυγών κατά αποφάσεων επιβολής κυρώσεων για παράβαση νομοθεσίας περί υπαιθρίου εμπορίου.

εξέταση ενδικοφανών προσφυγών κατά της πράξης επιβολής προστίμων σε δήμο ή στην Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) Α.Ε. από την αρμόδια λιμενική αρχή σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 17 του π.δ. 71/ 2020 (Α΄ 166).

εξέταση ενδικοφανών προσφυγών κατά των αποφάσεων των αστυνομικών αρχών που αφορούν τη χορήγηση αδειών ιδρύσεως εκλογικών κέντρων και την έγκριση πραγματοποίησης προεκλογικών ομιλιών, καθώς και τα λοιπά θέματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία χορήγησης των ανωτέρω αδειών και εγκρίσεων.

εξέταση ενδικοφανών προσφυγών κατά αποφάσεων επιβολής διοικητικού προστίμου της κυα 45231/2017 εκτός των διοικητικών κυρώσεων οι οποίες έχουν εκδοθεί από την Διεύθυνση Θεσμικών Ρυθμίσεων και Εποπτείας Αγοράς Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών.

εξέταση ενστάσεων οι οποίες αφορούν έργα, τα οποία εκτελούνται από τους Δήμους, τις Περιφέρειες, τους συνδέσμους τους και τα νομικά τους πρόσωπα, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και τις επιχειρήσεις τους, με προϋπολογισμό κατώτερο του εκάστοτε ισχύοντος ορίου εφαρμογής των Οδηγιών της Ε.Ε., κατόπιν γνώμης του τεχνικού συμβουλίου της οικείας Περιφέρειας.

εξέταση ενστάσεων οι οποίες αφορούν εκτελούμενες συμβάσεις μελετών ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών με προεκτιμώμενη αμοιβή κατώτερη των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, οι οποίες εκτελούνται από τους δήμους, τις περιφέρειες, τους συνδέσμους τους και τα νομικά τους πρόσωπα, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και τις επιχειρήσεις τους, κατόπιν γνώμης του τεχνικού συμβουλίου της οικείας Περιφέρειας.

επιβολή προστίμων για παραβίαση αγορανομικής νομοθεσίας αναφορικά με εκπτώσεις, προσφορές και λειτουργία τις Κυριακές.